Przewlekła choroba niedokrwienna serca – objawy, przyczyny i leczenie

Przewlekła choroba niedokrwienna serca to jedna z najpoważniejszych chorób układu krążenia, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Szacuje się, że ponad 126 milionów osób cierpi na tę dolegliwość, a w Europie choroba wieńcowa odpowiada za niemal połowę zgonów związanych z chorobami serca. Główną przyczyną tego stanu jest miażdżyca tętnic wieńcowych, która prowadzi do niedokrwienia mięśnia sercowego. Objawy, takie jak dławica piersiowa czy duszność wysiłkowa, mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Zrozumienie przyczyn, objawów oraz metod leczenia tej choroby jest kluczowe dla skutecznej profilaktyki i rehabilitacji.

Przewlekła choroba niedokrwienna serca – definicja, objawy i przyczyny

Przewlekła choroba niedokrwienna serca, często określana jako choroba wieńcowa, charakteryzuje się niedostatecznym dopływem krwi do mięśnia sercowego.

Ten stan jest najczęściej wywołany przez zwężenie tętnic wieńcowych w wyniku miażdżycy.

W efekcie, serce jest niedotlenione i pozbawione niezbędnych składników odżywczych.

Głównym i najbardziej charakterystycznym objawem choroby wieńcowej jest dławica piersiowa.

Manifestuje się ona jako ból lub ucisk w klatce piersiowej, często promieniujący do ramienia, szyi lub żuchwy.

Dolegliwości te najczęściej występują podczas wysiłku fizycznego lub w sytuacjach stresowych.

Często towarzyszy im uczucie duszności.

Kluczowe jest to, że objawy te zazwyczaj ustępują po odpoczynku lub przyjęciu leku podjęzykowo, np. nitrogliceryny.

Podstawową przyczyną schorzenia jest miażdżyca tętnic wieńcowych.

Rozwojowi i nasileniu miażdżycy sprzyja wiele czynników, w tym te związane ze stylem życia:

• wysokie ciśnienie tętnicze,
• podwyższony poziom „złego” cholesterolu LDL oraz trójglicerydów,
• palenie tytoniu,
• cukrzyca,
• nadwaga i otyłość,
• brak regularnej aktywności fizycznej,
• niezdrowa dieta,
• wiek,
• predyspozycje genetyczne.

Jakie są objawy przewlekłej choroby niedokrwiennej serca?

Przewlekła choroba niedokrwienna serca daje o sobie znać poprzez charakterystyczne objawy.

Głównym z nich jest dławica piersiowa – ból w klatce piersiowej, często odczuwany jako silny ucisk.

Typowe dla tej choroby są także inne dolegliwości i sytuacje, w których pojawiają się objawy:

• duszność, która pojawia się zazwyczaj przy wysiłku fizycznym,
• ból dławicowy występujący podczas aktywności,
• ból dławicowy pojawiający się pod wpływem stresu.

Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka przewlekłej choroby niedokrwiennej serca?

Najczęstszą przyczyną przewlekłych schorzeń serca jest miażdżyca, która najczęściej atakuje tętnice wieńcowe.

Rozwój tej choroby przyspiesza wiele czynników. Wśród kluczowych zagrożeń wymienia się:

• nadciśnienie tętnicze,
• otyłość,
• cukrzycę,
• palenie tytoniu – to jeden z najpoważniejszych winowajców,
• brak ruchu,
• niewłaściwą dietę,
• zaburzenia poziomu lipidów,
• nadużywanie alkoholu,
• stres,
• ogólnie pojęty styl życia.

Diagnostyka i leczenie przewlekłej choroby niedokrwiennej serca

Zdiagnozowanie choroby wieńcowej wymaga sprawdzenia, jak pracuje serce. Lekarz sięga wtedy po różne metody, w tym standardowe badania:

• standardowe badanie EKG w spoczynku,
• badanie echokardiografia (echo serca),
• kluczowa próba wysiłkowa z EKG.

Warto wiedzieć, że samo EKG w spoczynku niestety nie zawsze pokazuje niedokrwienie – może tak być nawet u 30% pacjentów, dlatego test wysiłkowy jest tak ważny. Aby natomiast szczegółowo ocenić stan tętnic i zobaczyć ich zwężenia, wykorzystuje się bardziej zaawansowane techniki, takie jak tomografia komputerowa naczyń wieńcowych czy koronarografia. Te badania pozwalają precyzyjnie zlokalizować ewentualne blokady. O tym, które badanie będzie dla Ciebie najlepsze, decyduje lekarz na podstawie Twoich objawów.

Celem leczenia przewlekłej choroby serca jest przede wszystkim zahamowanie jej postępu. Obejmuje ono kilka filarów:

• podstawą jest farmakoterapia, czyli regularne przyjmowanie odpowiednich leków,
• stosuje się również metody inwazyjne, takie jak angioplastyka – zabieg poszerzający zwężone naczynia, lub operacja bypassów, która tworzy swego rodzaju obwodnice,
• równie istotnym elementem terapii jest aktywne eliminowanie czynników ryzyka.

te proste działania znacząco pomagają spowolnić rozwój miażdżycy.

Jak przebiega diagnostyka przewlekłej choroby niedokrwiennej serca?

Aby rozpoznać przewlekłą chorobę serca, lekarze wykorzystują szereg badań kardiologicznych.

Podstawą jest zazwyczaj EKG wykonane w spoczynku. Jednak to proste badanie często nie wykrywa niedokrwienia – dzieje się tak u ponad 30% pacjentów.

Dlatego potrzebne są inne metody diagnostyki:

• ekg wykonane podczas wysiłku,
• echokardiografia (umożliwia obrazowanie serca),
• scyntygrafia wysiłkowa,
• zaawansowane metody obrazowania naczyń, takie jak tomografia komputerowa tętnic wieńcowych czy bardziej inwazyjna koronarografia (nazywana też angiografią wieńcową).

Te specjalistyczne badania pozwalają na identyfikowanie zwężonych naczyń. Lekarz zawsze dobiera odpowiednią diagnostykę, kierując się konkretnymi objawami pacjenta.

Jakie są metody i podejścia w leczeniu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca?

Leczenie choroby niedokrwiennej serca ma na celu przede wszystkim przywrócenie lepszego ukrwienia mięśnia sercowego i złagodzenie dokuczliwych objawów. Terapię prowadzi się na kilka głównych sposobów, które często się uzupełniają.

• niezbędną zmianę stylu życia,
• farmakoterapię, czyli leczenie za pomocą odpowiednio dobranych leków,
• zabiegi interwencyjne,
• chirurgię (w bardziej zaawansowanych przypadkach).

Wybór metody zawsze zależy od indywidualnego stanu pacjenta i stopnia rozwoju schorzenia.

Kluczową rolę w terapii odgrywają różnorodne leki. Pomagają one kontrolować objawy i zapobiegać postępowi choroby.

• beta-blokery pomagają zwolnić rytm serca i obniżają ciśnienie krwi,
• statyny skutecznie redukują poziom złego cholesterolu,
• inhibitory konwertazy angiotensyny wspierają kontrolę nad ciśnieniem,
• nitrogliceryna szybko przynosi ulgę w bólu dławicowym w sytuacjach nagłych,
• leki przeciwpłytkowe są niezbędne do zapobiegania powstawaniu niebezpiecznych zakrzepów w naczyniach.

Gdy potrzebna jest bezpośrednia interwencja, często stosuje się angioplastykę. To zabieg polegający na fizycznym poszerzeniu zwężonej tętnicy wieńcowej przy użyciu specjalnego balonika wprowadzanego przez cewnik. Bardzo często, podczas tej procedury, wszczepia się małą siatkową rurkę, czyli stent, który ma za zadanie utrzymać naczynie w stanie otwarcia. Dzięki temu zabiegowi poprawia się przepływ krwi, a serce otrzymuje więcej życiodajnego tlenu.

W przypadku poważniejszych, rozległych zwężeń, leczenie może wymagać chirurgii. Wykonuje się wtedy operację pomostowania aortalno-wieńcowego, zwaną popularnie „bypassami”. Polega ona na stworzeniu nowych dróg naczyniowych, które omijają zablokowane odcinki tętnic. Chirurg pobiera w tym celu zdrowe naczynia, np. żyły z nóg lub tętnice z innych części ciała, i wszywa je w taki sposób, aby krew mogła swobodnie dopływać do mięśnia sercowego.

Jednak fundamentem skutecznego leczenia i profilaktyki jest zawsze zmiana codziennych nawyków. Przyjęcie zdrowego stylu życia ma kolosalne znaczenie dla kondycji serca.

• regularna, umiarkowana aktywność fizyczna,
• zbilansowana dieta bogata w warzywa i owoce,
• utrzymanie prawidłowej masy ciała,
• całkowite zaprzestanie palenia tytoniu.

Te proste kroki znacząco wzmacniają efektywność całego procesu leczenia i bezpośrednio wpływają na obniżenie czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie czy niekorzystny poziom cholesterolu. Całkowite zaprzestanie palenia tytoniu jest absolutnie kluczowe i wspiera każdą inną formę terapii.

Rehabilitacja i profilaktyka przewlekłej choroby niedokrwiennej serca

Rehabilitacja kardiologiczna odgrywa kluczową rolę w leczeniu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca. To niezbędny element terapii, który wyraźnie zwiększa szanse pacjentów na dłuższe, zdrowsze życie i poprawia ich rokowanie. Jej nadrzędnym celem jest przywrócenie pełnej sprawności – zarówno fizycznej, jak i psychicznej – co umożliwia szybszy powrót do codziennych aktywności.

Równie ważna jest profilaktyka, oparta na wprowadzeniu zdrowego stylu życia. Obejmuje ona:

• zbilansowaną dietę,
• regularną aktywność fizyczną,
• ścisłą kontrolę czynników ryzyka.

Warto pamiętać, że te proste nawyki w znaczący sposób spowalniają postęp choroby.

Jakie jest znaczenie rehabilitacji kardiologicznej w leczeniu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca?

Rehabilitacja kardiologiczna to nieocenione wsparcie dla osób z przewlekłą chorobą wieńcową.

Stanowi realną szansę na dłuższe życie, a przy tym wyraźnie poprawia pracę serca i ogólną sprawność – zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Jej kluczowe korzyści to:

• szansa na dłuższe życie,
• wyraźna poprawa pracy serca,
• poprawa ogólnej sprawności fizycznej i psychicznej.

Program terapii jest zróżnicowany, obejmując zarówno specjalistyczne ćwiczenia fizyczne, jak i niezbędną edukację zdrowotną.

Nie można zwlekać – kluczowe jest szybkie działanie. Rozpoczęcie rehabilitacji w ciągu 60 dni od wyjścia ze szpitala gwarantuje zdecydowanie lepsze efekty zdrowotne.

Jakie są zasady profilaktyki przewlekłej choroby niedokrwiennej serca – zdrowy styl życia?

Aby zadbać o zdrowie serca i zapobiec przewlekłym chorobom, kluczowa jest zmiana codziennych nawyków.

• skupienie się na zdrowym stylu życia, a w szczególności na dobrze zbilansowanej diecie – wybieraj produkty zbożowe, preferując te o niższej zawartości tłuszczu,
• wprowadzenie do rutyny regularnej aktywności fizycznej i ćwiczeń,
• wyeliminowanie szkodliwych czynników, takich jak palenie tytoniu, oraz ograniczenie spożycia alkoholu,
• pamiętanie o systematycznym kontrolowaniu swojego stanu zdrowia – mierzenie ciśnienia krwi oraz badanie poziomu cholesterolu umożliwiają wczesne wykrycie problemów i redukują ryzyko powikłań.

Pamiętaj, by każdego dnia troszczyć się o siebie.

Statystyki i epidemiologia przewlekłej choroby niedokrwiennej serca

Przewlekła choroba niedokrwienna serca to poważny problem zdrowotny o globalnym zasięgu. Zmaga się z nią ponad 126 milionów osób na świecie, co stanowi 1,72% całej populacji.

Skala tej dolegliwości jest ogromna i niestety często śmiertelna. Choroba wieńcowa odpowiada za znaczący odsetek zgonów na świecie. Tylko w 2017 roku:

• wykryto 10,6 miliona nowych przypadków,
• z jej powodu zmarło aż 8,9 miliona osób,
• odpowiadała wówczas za 16% wszystkich zgonów na świecie.

Problem ten jest również istotny w Europie. W 2016 roku choroba niedokrwienna serca była przyczyną blisko połowy zgonów sercowych. Rosnącą częstość występowania w dużej mierze przypisuje się starzeniu się społeczeństw.

A jak wygląda sytuacja w Polsce? Według danych NFZ z 2021 roku, z chorobą niedokrwienną serca zmagało się aż 2 miliony Polaków. Oznacza to, że dotyka ona 5,5% naszej populacji.