Choroba Perthesa: Objawy, leczenie i rehabilitacja u dzieci

Choroba Perthesa, choć rzadko spotykana, jest schorzeniem, które może znacząco wpłynąć na rozwój dzieci. Dotyczy głównie chłopców w wieku od 5 do 8 lat i objawia się bólami stawu biodrowego, utykaniem oraz innymi problemami, które mogą prowadzić do długoterminowych konsekwencji. Mimo że przyczyny tej choroby są nadal niejasne, jej rozpoznanie i leczenie stają się kluczowe dla zapewnienia prawidłowego rozwoju młodego pacjenta. Warto zrozumieć, jak przebiega diagnostyka i jakie metody rehabilitacji mogą pomóc w powrocie do pełnej sprawności. Zrozumienie choroby Perthesa nie tylko pozwala na szybszą interwencję, ale także na lepsze zrozumienie wyzwań, z jakimi borykają się dzieci i ich rodziny w trakcie tego trudnego okresu.

Co to jest choroba Perthesa – definicja, objawy i przyczyny?

Choroba Perthesa to schorzenie kości dotykające głównie dzieci, a polega na martwicy główki kości udowej. Najczęściej diagnozuje się ją u najmłodszych w wieku od 3 do 14 lat. Co ciekawe, chłopcy chorują na nią znacznie częściej niż dziewczynki, nawet 4-5 razy, szczególnie między 5 a 8 rokiem życia. Dolegliwość ta rozwija się etapami i zazwyczaj trwa od 2 do 4 lat, dlatego szybkie rozpoznanie ma kluczowe znaczenie.

Symptomy choroby Perthesa zazwyczaj nie manifestują się od razu, lecz pojawiają się stopniowo. Do najczęstszych dolegliwości należą:

• ból w okolicy biodra,
• utykanie,
• przykurcze mięśni, a nawet ich zanik w obrębie uda,
• różnica w długości nóg,
• pojawienie się tzw. objawu Trendelenburga.

Dokładne przyczyny choroby Perthesa wciąż nie są w pełni poznane. Powszechnie uważa się jednak, że kluczową rolę odgrywają problemy z ukrwieniem główki kości udowej. Chociaż badania nad jej pochodzeniem nadal trwają, wskazują one na pewne czynniki ryzyka, takie jak płeć męska i wiek dziecięcy, choć pełna etiologia pozostaje niejasna.

Jak wygląda diagnostyka, etapy i leczenie choroby Perthesa?

Rozpoznanie choroby Perthesa opiera się na badaniu lekarskim oraz badaniach obrazowych.

Zazwyczaj wykonuje się:

• usg stawu biodrowego,
• rtg stawu biodrowego,
• rezonans magnetyczny.

Schorzenie to rozwija się etapami:

• faza początkowa, trwająca zazwyczaj od dwóch do trzech miesięcy,
• okres sklerotyzacji, który może zająć od czterech miesięcy do roku,
• faza fragmentacji, trwająca od sześciu do osiemnastu miesięcy,
• faza zmian utrwalonych, kiedy kość zaczyna ulegać odbudowie.

Terapia choroby jest zawsze dopasowywana indywidualnie do stanu pacjenta.

Często stosuje się metody zachowawcze, takie jak odciążenie chorego stawu.

Niezwykle pomocne okazują się wówczas rehabilitacja i fizjoterapia.

W początkowych dwóch fazach schorzenia:

• kluczowe jest całkowite odciążenie dotkniętego stawu,
• może być konieczne zastosowanie wyciągu pośredniego,
• oznacza to bezwzględny zakaz obciążania chorej nogi (unikanie chodzenia, klękania czy wstawania),
• kończyna powinna być ułożona w specyficznej pozycji: zgięta i odwiedzona,
• z rotacją zewnętrzną nieprzekraczającą trzydziestu stopni,
• w późniejszym okresie często stosuje się specjalny gips obejmujący biodro.

Głównym celem terapii jest zapewnienie prawidłowej odbudowy stawu, a w szczególności uzyskanie właściwego kształtu głowy kości udowej.

Gdy leczenie zachowawcze okaże się nieskuteczne, lekarz może podjąć decyzję o konieczności przeprowadzenia operacji.

Jakie są metody fizjoterapii i rehabilitacji w chorobie Perthesa?

Fizjoterapia i rehabilitacja stanowią kluczowe wsparcie w chorobie Perthesa.

Pomagają nie tylko złagodzić odczuwany ból, ale także znacząco poprawiają ruchomość zajętego stawu.

Proces leczenia opiera się na kilku filarach:

• niezwykle istotna kinezyterapia (celowany ruch),
• uzupełniane przez różnorodne zabiegi fizykalne,
• kluczową rolę odgrywają także ćwiczenia wykonywane w warunkach odciążenia,
• delikatna trakcja stawu biodrowego.

Głównym celem wszystkich tych działań jest zapobieganie ewentualnym zniekształceniom oraz przywrócenie stawowi optymalnej stabilności.

Szczególnie korzystne bywają ćwiczenia w wodzie.

• jej wyporność naturalnie odciąża chorą kończynę,
• przynosi ulgę,
• sprzyja szybszej regeneracji.

Jak wygląda program rehabilitacji i jakie ćwiczenia są zalecane?

Program rehabilitacji w chorobie Perthesa zawsze tworzymy indywidualnie, dopasowując go do konkretnych potrzeb pacjenta. Często włączamy do niego ćwiczenia w basenie – woda świetnie odciąża przeciążony staw biodrowy. Taki plan zazwyczaj obejmuje różnorodne aktywności:

• ćwiczenia lokomocyjne,
• ruchy bierne,
• ruchy rotacyjne.

Naszym głównym celem jest zwiększenie i utrzymanie pełnej ruchomości w stawie biodrowym. Regularne wykonywanie tych zaleceń jest kluczem do osiągnięcia najlepszych rezultatów.

Jakie są powikłania i rokowanie w przypadku choroby Perthesa?

Schorzenie znane jako choroba Perthesa dotyczy stawu biodrowego, niosąc ze sobą szereg powikłań.

Może prowadzić do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych, a nawet trwałego uszkodzenia czy zniekształcenia tej okolicy. Niekiedy pojawiają się też utrwalone przykurcze czy stany zapalne. W efekcie, osoby cierpiące na tę dolegliwość często zmagają się z trudnościami w chodzeniu i wyraźnie ograniczoną ruchomością.

Powikłania związane z chorobą Perthesa to:

• przedwczesne zmiany zwyrodnieniowe,
• trwałe uszkodzenie lub zniekształcenie stawu biodrowego,
• utrwalone przykurcze,
• stany zapalne,
• trudności w chodzeniu,
• ograniczona ruchomość.

Jak potoczy się schorzenie, zależy w dużej mierze od wieku i płci dziecka; statystycznie gorsze rokowania mają dziewczynki oraz pacjenci powyżej dziesiątego roku życia. Kluczowe jest jednak wczesne wykrycie problemu, które znacząco zwiększa szanse na poprawę. Na szczęście, zastosowane leczenie zazwyczaj przynosi zadowalające rezultaty.

Jest to schorzenie dość rzadkie, występujące u mniej niż jednego procenta populacji. Co ciekawe, u około dziesięciu procent dotkniętych nim osób, atakuje ono oba stawy biodrowe jednocześnie.

Więcej szczegółów w materiałach choroba perthesa fizjoterapia.